Eine Gruppe Amsterdamer Remonstranten hat Mitte April den Religionsphilosophischen Salon und das Forum der Remonstranten in Berlin besucht. Dik Mok, Pastor in der Kirche de Vriburg, hat einige wesentliche Eindrücke zusammengestellt. wir empfehlen die Lektüre des niederländischen Textes:
Berlin: Treffen Religionsphilosophischer Salon und Forum der Remonstranten mit Gemeindemitgliedern aus der Gemeinde „de Vriburg“, Amsterdam am 19. und 20. April 2013
Fragmentarische verslagen, Dik Mook, Amsterdam
Vrijdag
gesprek met Peter Bieri, filosoof, autor „Nachtzug nach Lissabon“
de kracht van het verstand is zelfbeschikking
niet alles in het leven is helder/transparant: het geheim, het lot, het toeval, het onbewuste. Dit zijn
de donkere kanten die we kunnen ophelderen door kennis te vergaren dat dan weer het begrijpen
vergroot zodat ook het geheim, lot toeval en onbewuste beter begrepen kan worden.
het is de opgave van de mens alles te begrijpen; dus ook het geheim, enz.
zonder poëzie wordt een deel van je identiteit weggenomen.
cultuur is alles , maar dan in poëtische zin.
mijn culturele identiteit is ook altijd poëtisch.
in de literatuur geef je diepte aan een persoon door hem poëtische volume te geven.
filosofie is de algemene beschouwing van de mens en de wereld; het zijn gedachtes.
de literatuur staat boven de filosofie omdat die poëtisch is.
filosofie en literatuur zijn twee benaderingen van de werkelijkheid. Als je deze twee standaarden
mengt benader je het wezen van de mens.
een mens heeft ‘identiteitservaringen’, zoals je reacties, gevoelens op de doodstraf, stilte, geluk,
geweld, schoonheid, enz.
mens zijn is jezelf ontwikkelen en in zekere zin een therapeutisch proces, dus. De filosofie is daar
een commentaar op.
denken is het één na mooiste in de wereld; het mooiste is de poëzie, de fantasie.
Zaterdag 9.45 Uhr
1. gesprek Jürgen Grosse, filosoof
we staan op de 20ste verdieping van een van de flats op het ‘Fischerinsel’, een plek waar de partij-
getrouwen woonden. We kijken uit over oost Berlijn en spreken over het leed na de Wende:
vooral in deze flats kwamen veel zelfmoorden voor omdat het leven van deze mensen
desintegreerde na de Wende. De basis van hun bestaan viel onder hen weg. Toch is er vanuit het
voormalig oosten weinig nostalgie naar de oude situatie. Er is wel degelijk nostalgie maar dan vooral
vanuit het westen, en dan met name vanuit de politiek die er waarde aan hecht dat mensen dromen
en dus niet te kritisch worden op de huidige politieke machthebbers.
Mensen leven altijd in eigen kringen, gemeenschappen en sluiten daarbij bepaalde mensen in en
anderen uit. Het gaat er dus niet om dat alle groepen en gemeenschappen opengebroken moeten
worden, maar dat je als groep respect weet op te brengen voor een andere groep en dus voor een
ander individu.
Tolerantie is wat anders dan respect. Tolerantie is de ander tolereren zonder dat je je verdiept in die
persoon of levenswijze. Respect kan je alleen hebben als je weet hoe en waarom hij/zij zo leeft.
2. Gesprek 11.30 Uhr , Prof. Wilhelm Gräb: Humboldt Universität, Menschenrechte und Spiritualität
-De mensenrechten werden opgesteld, eerst in de 18 de eeuw in de USA, na de burgeroorlog. Deze
was vooral religieus geënt. Later, in 1948 werd door de Verenigde Naties als reactie op de grote
oorlogen in Europa de algemene verklaring van de rechten van de mens opgesteld. Deze geldt voor
iedereen omdat die mens is en werd niet meer op de of een religie gebaseerd. Deze is onaantastbaar
omdat de mens een aangeboren waardigheid heeft. Hier ligt wel een aangrijpingspunt voor een
religieuze dimensie maar kan je toch niet daarmee afdoen omdat die een recht zijn en een recht kan
je juridisch bevechten, opeisen.
Het religieuze aangrijpingspunt kan je zien in de naastenliefde die vooral door Jezus wordt genoemd.
Mensenrechten zijn altijd een thema geweest voor mensen, zoals je kan lezen oude geschriften
zoals de bijbel. Je zou de 10 geboden als een van de eerste pogingen kunnen beschouwen van een
mensenrechten beschrijving.
De verklaring van 1948 gaat uit van een optimistisch wereldbeeld; het bevestigt de mens in zijn
autonomie en vraagt hem persoonlijk dit uitgangspunt te bevestigen door andere mensen ook weer
te waarderen in zijn / haar rechten.
De mens moet ‘verheiligd’ worden, zoals ook Jezus verheiligd werd. Hier raak je de goddelijkheid van
de mens, de goddelijke dimensie van de mens; een thema in de vrijzinnigheid.
Een mensenrechtenkerkdienst: Het godsperspectief is een licht dat op mensen valt. Dit is een geheel
van onbegrensdheid van de wereld. De waarde van de mens is, dat hij / zij andere mensen mens laat
zijn. God maakt het mij mogelijk mens te zijn en ik mag het mogelijk maken andere mensen mens te
laten zijn.
De kerk heeft vaak een dubieuze rol gespeeld op het gebied van de mensenrechten. De kerk (de
macht) protesteerde vaak tegen mensenrechten als zijnde godslastering. In die zin heeft de
katholieke kerk ook een slecht voorbeeld zolang zij nog vrouwen discrimineert in het priesterschap.
3. Martin Luther Gemeinde, 14.30 Uhr, dominee Dieter Spanknebel.
Deze kerk ging werd door de terugloop van kerkbezoek ‘gedwongen’ een andere koers te varen.
Door bezuinigingen werden ze aangespoord met meer vrijwilligers te gaan werken.
Nu zijn er 250 vrijwilligers die de kerk elke dag open houden van 8 tot 22 uur. Zij hebben allemaal
een sleutel en dragen de verantwoordelijkheid over het gebouw en over de activiteiten.
Er is een eetcafé dat basismaaltijden, lunch en koffie en thee serveert en een inkomstenbron van
20.000 Euro levert. Verder wordt er verhuurd en is er zodoende een gezonde financiële huishouding.
Maar ook een enorm levendige gemeente.
Het kunstwerk dat als het ware het altaar vormt, beeldt de kracht van deze gemeente uit: kerk zijn
in de buurt en er zijn voor de minder bedeelden. De kerk staat in Neukölln, een sterk gemengde
buurt met veel problematiek van geweld en etnische spanningen.
Meebewegen met de ontwikkeling van de buurt en van de Gemeente is het motto.
Niet meer de kerkruimte als exclusief heilig zien voor kerkdiensten maar multifunctioneel; d.w.z. dat
alle gebruikers elkaar inspireren door inrichting en sfeer.
4. Vereniging 17.00, „Aufbruch Neukölln“; hulpgroep voor mannen. We spreken met Kemal Hür, Journalist.
Kazim Erdogan begon in de 70er jaren met zijn landgenoten te helpen om zich in Duitsland te
kunnen handhaven, in een cultuur van bureaucratie en van vrijheden die zij niet kenden.
In de loop der jaren merkte hij dat vooral de alleenstaande mannengezinnen een probleem werden.
Hij startte praatgroepen, een soort zelfhulpgroepen voor mannen om de problemen die ze
ontmoetten door zelf hun kinderen te moeten opvoeden het hoofd te kunnen bieden. Deze mannen
werden vaak door hun vrouw verlaten nadat zij als importbruidegom uit Turkije werden gehaald. Ze
mochten 3 jaar lang niet werken waardoor hun eergevoel van de inbrenger van geld en status van
hoofd van het gezin werd afgebroken. De vrouwen die al veel langer in Duitsland woonden konden
deze ‘gebroken’ en depressieve mannen die zichzelf als mislukkelingen zien, niet meer verdragen en
verlieten hen, waardoor hun catastrofe compleet werd.
Nu zijn deze groepen uitgegroeid tot groepen mannen die met elkaar over alles spreken, van seks
tot eerwraak. Nu doen daar ook jongere mannen aan deel en zo ontstaat een onderlinge correctie
plaats richting de Duitse waarden en normen. De vele vrijwilligers, opgeleid door Kazim Erdogan,
staan hiervoor.
Er ontstond ook een groep mannen die buurtvaders werden en demonstreren tegen geweld en
eerwraak in hun gemeenschap.
Zijn methode is dat hij steeds iedere deelnemer belt en weer aanspreekt op hun
verantwoordelijkheid in de groep.
Er zijn nu nieuwe initiatieven zoals ‘ketting van de communicatie’. Dit is een groep mensen die zich
vinden via internet die een interesse delen, zoals muziek of kunst, of wat dan ook, maar van
verschillende etnische achtergrond.
Ook de voorleesweek die eerst in Neukölln plaatsvond en nu in heel Berlijn en vanaf 2014 in heel
Duitsland. Hierbij worden overal op openbare plaatsen, zoals pleinen, markten, treinen, scholen,
gedichten of verhalen worden voorgelezen in vele talen door mensen uit ‘alle’ culturen.
5. Gesprek aan tafel (19.00 Uhr) met dem filosoof Lutz von Werder, „Philosophische Cafés in Berln.
Hij pleit voor creatief denken als filosofische levenskunst; praktische filosofie. Zo stimuleert hij in dit
verband het creatief schrijven, ook voor wetenschappelijke teksten.
De lach, de liefde en het ik als basis van het leven.
Hij zoekt naar de positieve kracht in mensen.
Zo werden in Duitsland in de dagen van de Nazi’s 30.000 joden gered!
Als over 20.000 jaar Duitsland onder een nieuwe ijstijd verdwijnt dan gaan we nu toch de wereld beter en mooier maken.
Hij noemt deze manier van leven een ‘vervuld leven’.
